Σίγουρα θα έχετε παρατηρήσει πως όταν κάνετε μια ενέργεια, η οποία συνεχίζεται σε βάθος χρόνου, τότε έχετε την τάση να μην την διακόπτετε μέχρι να εμφανιστεί κάποια άλλη που θα την διακόψει.
Για παράδειγμα, ξεκινάτε να βλέπετε την αγαπημένη σας σειρά και συνεχίζετε το ένα επεισόδιο μετά το άλλο, ξεπερνώντας κατά πολύ το χρονικό διάστημα που είχατε υπολογίσει να καταναλώσετε. Με αυτόν τον τρόπο οδηγήστε στο να ξοδεύετε πολύτιμο χρόνο από πιο επιτακτικές ενέργειες και υποχρεώσεις που έχετε να ολοκληρώσετε.
Άλλα παραδείγματα με τα οποία θα έχετε σίγουρα ταυτιστεί πάνω από 1 φορά είναι όταν παίζετε ηλεκτρονικά παιχνίδια ή όταν καταναλώνετε κάποιο φαγώσιμο προϊόν, όπως πατατάκια ή ξηρούς καρπούς, και δυσκολεύεστε να σταματήσετε.
Έτυχε όμως να αναρωτηθείτε πού οφείλεται αυτή η συμπεριφορά σας και πώς θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί;
Προεπιλογές/Προκαθορισμένες Επιλογές (Defaults/Default Options)
Το φαινόμενο που λαμβάνει χώρα σε όλες αυτές τις περιπτώσεις ονομάζεται το Φαινόμενο της Προεπιλογής. Με βάση τα Συμπεριφορικά Οικονομικά, οι άνθρωποι είμαστε από τη φύση μας τεμπέλικα όντα και τείνουμε να ακολουθούμε την πιο ξεκούραστη επιλογή. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να επιλέγουμε τις περισσότερες φορές την προεπιλογή που μας έχει τεθεί. Με αυτόν τον τρόπο δεν αντιλαμβανόμαστε, όμως, ότι ουσιαστικά κάνουμε μια επιλογή, η οποία είναι η προκαθορισμένη.
Οι επιστήμονες των Συμπεριφορικών Οικονομικών έχουν κατανοήσει τη δύναμη αυτής της ανθρώπινης παρανόησης και έχουν αρχίσει να την χρησιμοποιούν για να καθοδηγήσουν τη Λήψη Αποφάσεων των ανθρώπων σε πολλές περιπτώσεις.
Συνήθως αυτό γίνεται με καλό σκοπό και για το όφελος όλων, αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για να εκμεταλλευτεί ο καθένας τα συμφέροντά του. Βέβαια αυτή είναι μεγάλη συζήτηση και έχουμε πει κάποια πράγματα πάνω στο θέμα σε άλλο άρθρο μας.
Ας δούμε κάποια παραδείγματα επιτυχημένων Nudges με βάση τις Προεπιλογές:
Επιλογή και Εξαίρεση (Opt-in and Opt-out)
Έχει παρατηρηθεί πως σε φόρμες εγγράφων ή ιστοσελίδων οι άνθρωποι τείνουν να μην «τικάρουν» (επιλέγουν) το κουτάκι στο τέλος της φόρμας, είτε γιατί δεν τους ενδιαφέρει πολύ είτε γιατί δεν μπαίνουν καν στον κόπο να το επιλέξουν. Αυτό δημιουργεί πρόβλημα σε αυτούς που θα ήθελαν τη συγκατάθεση των χρηστών να επιλέξουν την εκάστοτε υπηρεσία.
Η λύση βρέθηκε στο να αντικατασταθεί η Επιλογή του να κάνεις «τικ», με την Εξαίρεση στο να κάνεις «τικ».
Τι εννοούμε;
Αντί να πρέπει να συμφωνήσεις κάνοντας μιας πράξη, η νέα τακτική λέει πως για προεπιλογή ορίζεται να συμφωνείς με την εκάστοτε φόρμα και για να εξαιρεθείς θα πρέπει να κάνεις μια πράξη.
Ας δούμε ένα παράδειγμα για να το εμπεδώσουμε πλήρως.
Έστω ότι ένα site θέλει οι χρήστες να εγγραφούν στο newsletter τους μετά τη συμπλήρωση μιας φόρμας.
Τρόπος Επιλογής 1
Επιλέξτε για να εγγραφείτε στο newsletter μας και διαβάστε πρώτοι τα καινούρια άρθρα της κάθε βδομάδας
Τρόπος Επιλογής 2 (με τικαρισμένο το κουτί)
Επιλέξτε για να εγγραφείτε στο newsletter μας και διαβάστε πρώτοι τα καινούρια άρθρα της κάθε βδομάδας
Τρόπος Εξαίρεσης
Επιλέξτε αν δε θέλετε να εγγραφείτε στο εβδομαδιαίο newsletter μας
Οι έρευνες έχουν δείξει πως ο δεύτερος τρόπος Επιλογής έχει καλύτερα αποτελέσματα από τον πρώτο. Παρόλα αυτά ο τρόπος της Εξαίρεσης είναι ο πιο αποδοτικός από όλους!
Συνεχίζεται…
Εγγραφείτε στο newsletter του nudge Unit Greece (που βρίσκεται στο δεξί μέρος της παρούσας σελίδας ή στο τέλος της αρχικής) για να είστε από τους πρώτους που θα διαβάσουν το 2ο μέρος του άρθρου την επόμενη βδομάδα!
Χρόνης Λάλας, Συμπεριφορικός Οικονομολόγος και Ιδρυτής του Nudge Unit Greece
~Explaining Behavioral Economics Simply~
Πηγές
Thaler, R. H., & Sunstein, C. (2008). Nudge: Improving decisions about health, wealth, and happiness. New Haven, CT: Yale University Press.
“Το φαινόμενο που λαμβάνει χώρα σε όλες αυτές τις περιπτώσεις ονομάζεται το Φαινόμενο της Προεπιλογής”
Θεωρώ ότι τα παραδείγματα που αναφέρεις (με την παρακολούθηση σειράς, βιντεοπαιχνίδια, κ.α) δεν έχουν να κάνουμε με το default options.
Περισσότερο θα έλεγα, ότι η παραπάνω συμπεριφορά οφειλεται στο ότι οι άνθρωποι είναι αναβλητικοί (procrastination).
Οι άνθρωποι, επιλέγουν τα default options όχι γιατί είναι “τεμπέληδες”, αλλά περισσότερο επειδή θεωρούν ότι η προεπιλογή είναι η σωστή επιλογή (στο παράδειγμα με τα κουτάκια, οι ανθρωποι νιώθουν ότι για να ειναι “τικαρισμένη” μια επιλογή, αυτή είναι και η σωστή και γι’ αυτό την επιλέγουν)
Για παράδειγμα,
Σκέψου ότι θες να “κατεβάσεις” ένα αρχείο στον υπολογιστή σου από το διαδύκτιο και ότι είναι η πρώτη φορά που κατεβάζεις ένα αρχείο. Ο browser σου έχει προεπιλεγμένο τον φάκελο λήψεις. Εσύ δέχεσαι να αποθηκεύσεις το αρχείο σου στον φάκελο αυτό, όχι επειδή “βαριέσαι” (μπορεί βέβαια και να βαριέσαι να αλλάξεις φακελο) , αλλά επειδή πιστεύεις ότι για να είναι προεπιλεγμένη, θα πρέπει να πάει εκεί.
Συμφωνώ Γιώργο μαζί σου στο κομμάτι της αναβλητικότητας, αυτά τα φαινόμενα συχνά συμβαδίζουν. Βλέπεις και μόνος σου πώς μέσα από καθημερινές επιλογές οι Προεπιλογές επηρεάζουν την Λήψη Αποφάσεων μας! Στο 2ο μέρος του άρθρου θα δεις κι άλλα παραδείγματα που επηρεάζουν τους ανθρώπους και ατομικά αλλά και συλλογικά!
[…] Για το πρώτο μέρος του άρθρου «Η Δύναμη των Προεπιλογών στην Καθημερινότητα μας» πατήστε εδώ. […]